Na kritiek op Week van de Steak-Friet pleiten professoren voor nuance
Ondanks het feit dat vlees evolutionair en historisch
van enorm belang is geweest voor de mens, en ook op die manier steeds naar
waarde werd geschat, lijkt dit imago in het hedendaagse westerse discours
helemaal op zijn kop te worden gezet. Vlees wordt voorgesteld als iets dat
ziekte brengt, de planeet vernietigt en dierenleed veroorzaakt. Hoog tijd voor
nuance, vinden professoren Frédéric Leroy (Voedingsbiotechnologie,
VUB), Stefaan De Smet (Dierlijke Productie, UGent) en Ilse Fraeye
(Vleeswarentechnologie, KU Leuven).
De huidige negatieve
berichtgeving over vlees is ook veelal ideologisch geïnspireerd en
wetenschappelijke gegevens worden selectief of zelfs foutief voorgesteld. Zo
wordt nu ook de Week van de Steak-Friet als niets minder dan regelrechte
blasfemie aangezien en wordt er zelfs gepleit voor een ‘sin tax’, waarbij vlees
belast dient te worden om verder onheil te vermijden. Boetedoening, zeg maar.
Met andere
woorden, het concept vlees wordt in een binair keurslijf van goed versus kwaad
gewrongen, een moralistisch systeem waarbij nuance en wetenschappelijke
onderbouwing vaak ver te zoeken zijn. Hier zijn een aantal redenen voor, die
voor een groot deel maatschappelijk van aard zijn en passen in de huidige
tijdsgeest, maar waarbij de nutritionele rationale zeker niet de meest
doorslaggevende is.
Ongeëvenaard
We lijken te vergeten dat het in essentie nog steeds om een levensmiddel
gaat dat al sinds het begin der tijden door de mens wordt geconsumeerd en
bovendien nutritioneel heel wat te bieden heeft. Het gevaar bestaat dat sommige
mensen meegesleept worden in een reductionistisch en ideologisch wereldbeeld
waarbij vlees koste wat het kost vermeden moet worden. Omdat dierlijke
producten net ongeëvenaard zijn in hun nutriëntdichtheid en -spectrum is het
geen evidentie om vlees zomaar te vervangen door uitsluitend plantaardige
producten. Wanneer deze ‘robuustheidsfactor’ uit de maaltijd wordt geschrapt,
brengt dit risico’s met zich mee, in het bijzonder voor kwetsbare groepen met
specifieke behoeften, zoals zwangere vrouwen, baby’s, peuters, kinderen,
adolescenten en bejaarden.
Precies daarom moeten
veganistische diëten met veel zorg worden opgebouwd, onder meer om voldoende
eiwitkwaliteit te garanderen, en bovendien gecomplementeerd worden met een
aantal micronutriënten. Is het niet bizar dat een natuurlijk product als vlees
wordt geschrapt uit zorg voor een gezondere voeding en dat men dan zijn
toevlucht moet nemen tot supplementen?
Omnivoren
Bepaalde pediatrische verenigingen, zoals bijvoorbeeld het Duitse Pädiatrie
und Ernährungswissenschaft, raden dan ook sterk af om vlees te weren
tijdens periodes van intense groei en ontwikkeling. Klinische rapporten van
pediaters wijzen veelvuldig op het niet te verwaarlozen gevaar voor
ondervoeding, groeiachterstand en gebrekkige cognitieve ontwikkeling. Er
circuleert ook een veelheid aan wetenschappelijke studies waarbij verscheidene
nutriëntgebreken worden beschreven in veganistische populaties, in het
bijzonder wanneer deze vergeleken worden met omnivoren. Het betreft niet alleen
vitamine B12 (uitsluitend te vinden in dierlijke producten), ijzer, jood, en
bepaalde essentiële langketenige vetzuren (EPA, DHA), maar ook het gevaar op
suboptimale niveaus aan creatine, taurine, carnosine, selenium, zink,
aminozuren en een reeks aan vitamines.
"Is het niet bizar dat een natuurlijk product als vlees wordt geschrapt uit
zorg voor een gezondere voeding en dat men dan zijn toevlucht moet nemen tot
supplementen?
Samenvattend, wanneer
mensen de stigmatisering van vlees als absoluut beginnen te beschouwen, kunnen
ze geneigd zijn om een waardevol levensmiddel zomaar uit hun eetpakket te
schrappen. Op deze wijze nemen ze onnodige risico’s. Het is alarmerend te
moeten vaststellen dat in een welgesteld land als België ondervoeding ontstaat
door vermijdbaar gedrag, waarbij in het bijzonder kinderen zorgwekkende
deficiënties kunnen ontwikkelen. En dit niet door economische problemen maar
door de ideologische keuzes van hun ouders. Het wordt hoogdringend om gezonde
maaltijden opnieuw holistisch te bekijken en de echte boosdoeners die typisch
zijn voor het westerse junk-dieet te gaan aanpakken in plaats van
een waardevol levensmiddel te beladen met alle zonden van Israël.
De TV talkshow ‘Van Gils & gasten’ waarin gastheer
Lieven Van Gils het met zijn gasten heeft over alles wat er in Vlaanderen en de wereld
leeft had oud-leerling
van de Slagers-traiteursschool Diksmuide, topslager
Hendrik Dierendonck
te gast in het kader van de ‘week van
de steak-friet’
Van 3 tot en
met 11 november liep de ‘week van de steak-friet’, op deze manier wil het
Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) de primaire producten van
bij ons promoten. En
dat valt sp.a en Groen zwaar op de maag. ‘De overheid moet stoppen met daar
promotie voor te voeren. Te veel vlees is ongezond, milieubelastend en dieronvriendelijk’,
klinkt het. Topslager Hendrik Dierendonck en het VLAM, de geviseerde
instelling, snappen er niks van. ‘Mogen we alstublieft nog wat trots zijn op
onze steak?’
Film - YouTube-kanaal van Bertrand Vande Ginste (OBS Studio schermopname)
U kent hem wel, de
slogan ‘Lekker van bij ons’. Het is de kreet waarmee overheidsorganisatie het
Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) voornamelijk primaire
producten van bij ons wil promoten – deze week in het bijzonder dus de
steak-friet. “Nationale trots of niet, stop met het promoten van een ongezond
eetpatroon”, oppert Vlaams parlementslid Hermes Sanctorum bij de start van de
marketingcampagne. “Het is absurd dat we vandaag de dag de consumptie van
vlees nog willen aanwakkeren met belastinggeld. We weten dat de huidige
vleesconsumptie ongezond is. Vandaag eten we in België twee keer zoveel vlees
als gezond is.” Uit internationaal onderzoek blijkt dat elke Belg zo’n 71 kilo
vlees per jaar eet. Maar, opvallend, dat cijfer is een daling zo blijkt uit
gegevens van een Duits onderzoeksbureau: nergens in Europa was die afname
tussen 2012 en 2016 groter.
Voor Sanctorum mag
een overheid enkel gezondere, duurzamere en meer diervriendelijke voeding
promoten - bijvoorbeeld groenten en fruit en bioproducten. Hij weet zich daarin
ook gesteund door Groen en sp.a.
Sector financiert
Bij de geviseerde
VLAM zien ze dat helemaal anders. Zij benadrukken dat niet de overheid, maar
wel de sector de campagnes financiert. De vleessector heeft daar dit jaar een
budget van 7,5 miljoen euro voor uitgetrokken. “De overheid biedt enkel de
infrastructurele ondersteuning, vooral met personeel”, reageert Liliane Driesen
van VLAM. “En belangrijk: wij zeggen niet dat consument méér vlees moet eten.
Wij roepen wel op de voorkeur aan producten van eigen bodem te geven. Zo wordt
niet alleen de eigen economie gesteund, maar verkleint men ook de ecologische
voetafdruk.”
Sanctorum erkent dat
de centen van de sector komen. “Maar voor elke 100 euro uit de sector legt de
overheid wel 60 euro bij – toch een zeer aanzienlijk aandeel. En dat dus ter
promotie van vaak ongezonde, commerciële doeleinden. Wat VLAM doet is niet meer
van deze tijd. Ze zouden enkel nog gezonde voeding mogen promoten.”
Stukje culinair
erfgoed
Topslager Hendrik
Dierendonck (oud-leerling van de
Slagers-traiteursschool Diksmuide), met slagerijen in Brussel en aan de
kust, vindt de promotie wél op zijn plaats. “We mogen best wat weerwerk bieden
aan de lobby die ons vooral sinds de jaren ’80 probeert in te lepelen dat vlees
ongezond is. Een campagne die niet een overconsumptie, maar wel de keuze voor
een stuk puur Vlaams vlees promoot, verdient net alle steun.” Voor de
verdediger van ons sappig lapje ‘culinair erfgoed’, zelf onder meer kweker van
het ‘West-Vlaams Rood Rund’, mogen daar gerust ook wat overheidsmiddelen voor
aangewend. “Dagelijks zijn er in ons land veel mensen hard aan het werk om
lekker en eerlijk vlees te produceren – een dergelijke promotiecampagne is ook
een eer naar hen toe. Laat ons daar alstublieft toch een beetje trots, en wat
meer chauvinistisch op zijn.”
Ongezond, of
niet?
Is een puur,
onbewerkt stuk vlees als een biefstuk nu echt ongezond? Nee, zolang je er niet
mee overdrijft - en dat is dan ook het probleem soms. Ook voor het stukje filet
mignon geldt: ‘geniet, maar met mate’. Voedingsexperts plaatsen rood vlees -
een bron van eiwitten, ijzer, zink en vitamine B12 - in de oranje zone van de
voedingsdriehoek. De aanbevolen hoeveelheid is een tot twee stukken per week. Maar
bij sp.a en Groen hebben ze de buik vol van zulke acties waarbij promo gevoerd
wordt voor ongezonde voeding. Maar dat wil blijkbaar niet zeggen dat ze bij
sp.a niet van een lekkere steak houden...
“Nationale trots of
niet, stop met het promoten van ongezonde voeding”, oppert Vlaams parlementslid
Hermes Sanctorum bij de start van de marketingcampagne. “Wat VLAM doet is niet
meer van deze tijd. Ze zouden enkel nog gezonde voeding mogen
promoten.” Sp.a en Groen steunen hem in zijn mening. Maar oud-leerling
van de Slagers-traiteursschool Diksmuide, topslager Hendrik Dierendonck en het
VLAM snappen er niks van. “Mogen we alstublieft nog wat trots zijn op onze
steak?”