De
vraag naar lokale producten stijgt. Toch hebben landbouwers, de producenten van
veel van die lokale producten, het lastig. Ze krijgen relatief weinig betaald,
waardoor de marges laag zijn. Tegelijkertijd wordt er van ze verwacht dat ze
investeren in een duurzame(re) bedrijfsvoering. Hoe kun je als ambachtelijke slager,
horecaondernemer… lokale boeren supporten? Om te beginnen door een beetje te
begrijpen in welke situatie ze zitten. Het vakmagazine Food Inspiration schetst
daarom samen de stand van zaken in de food- en agrisector.
Kritiek op de landbouwsector
Boeren in
ons land krijgen al jaren veel kritiek. Ze zouden een te grote impact hebben op
het landgebruik en op de uitstoot van broeikasgassen. Het is ook niet te
ontkennen dat de food- & agrisector impact heeft op het klimaat, maar welke
sector heeft dat niet? Boeren vinden het oneerlijk dat de kritiek vaak op hen
gericht is en dat verwacht wordt dat zij zelf investeren in de verduurzaming
van de sector, terwijl het rendement in de agrarische sector laag is. Hoe kan je investeren in groen als je rood
staat?
De rol van de overheid
De toekomst van de landbouwsector
is niet alleen afhankelijk van de ontwikkeling van boeren zelf. Ook de overheid
speelt een belangrijke rol. Op dit moment hanteert het kabinet het zogenoemde
generieke middelenbeleid. De overheid stuurt daarmee de bedrijfsvoering van de
boer. Zo moeten boeren zich bijvoorbeeld houden aan verplichte mestinjecties en
energieschermen. Veel boeren vinden dat hun ondernemerschap daarmee te veel
wordt ingeperkt. Dat is voor sommigen zelfs de reden om het bedrijf te
staken.
Boeren
lobbyen bij de overheid om over te schakelen op een beleid dat uitgaat van
corporate farming. Daarmee worden doelen gesteld, en is er voor boeren meer
vrijheid om zelf te bepalen op welke manier die doelen behaald worden.
Hoe kunnen boeren hun
bedrijf overeind houden, winst maken en tegelijkertijd verduurzamen?
Vraaggestuurde ketens
Op dit moment wordt in de voedselketen sterk gedacht vanuit aanbod. Vanuit
de gedachte: hoe meer productie, hoe beter. Voor de toekomst ligt de oplossing
niet bij een aanbodgedreven productie, maar bij een productie vanuit de vraag.
Op die manier wordt er niet overgeproduceerd, is er minder overschot, en gaat
de prijs per product omhoog.
Vijf mogelijkheden voor innovatie en ontwikkeling
1. Realisatie kringlooplandbouw
Kringlooplandbouw gaat uit van het idee dat de productie van
landbouwproducten binnen de grenzen van het klimaat blijft. Er wordt gezocht naar
het antwoord op de vraag: hoe kunnen we de groeiende wereldpopulatie blijven
voeden zonder extra beslag te leggen op het milieu?
2. Ruimtelijke ordening
Voor de productie van voedsel is land nodig. Land dat je maar op een manier
kunt gebruiken. We willen af van fossiele brandstoffen, maar meer
milieuvriendelijke oplossingen zoals windmolens vragen veel grond. Hoe gaan we
onszelf en ons voedsel in de toekomst vervoeren? Allemaal vraagstukken die met
elkaar samenhangen en die niet los staan van de landbouwsector.
3. Precisielandbouw
Technologie is essentieel voor de verduurzaming van de voedselproductie.
Met behulp van technologische innovatie kunnen boeren hun bedrijfsvoering
slimmer inrichten. Robots, satellieten, drones en data kunnen helpen om op de
weersomstandigheden in te spelen en optimaal rendement uit de grond te halen.
4. Versterken ondernemerschap
Boeren moeten tegenwoordig veel meer kunnen dan, simpel gezegd, een koe
melken of een kool uit de grond halen. Voedsel produceren is topsport geworden;
een boer moet marketeer zijn, lobbyist, bioloog en technicus in een. Van boeren
wordt daarom een flexibele en ondernemende houding verwacht. Het is de taak van
alle partijen in de keten om boeren te helpen om te komen tot betere
individuele prestaties en het versterken van hun onderneming.
5. Prognoses landbouwsector
Voor de landbouw verwacht
Rabobank dat de omzetten in 2020 grotendeels gelijk blijven aan 2019. De impact
van de coronacrisis en het sluiten of beperken van de horeca in zowel Nederland
als in de ons omliggende landen is voor de boerensector duidelijk voelbaar.
Branches die veel afzetten aan foodservice, zoals de kalverhouderij,
aardappelproducenten en vissers hebben hier het meeste last van.
Bron: Dit artikel kwam tot stand in
samenwerking met Martijn Rol, sectorspecialist Food bij Rabobank Nederland, Maaike
de Reuver, Xiao Er Kong en Foodinspirationmagazine
Redactie:
Bertrand Vande Ginste - https://sites.google.com/site/foodconsultplus/
